περιπέτεια με άγνωστη κατάληξη.

"Ανεπαρκείς" - όπως αναμενόταν - οι αποφάσεις των ηγετών. Η Ευρώπη χωρίζεται σε "σκούρους" και "ξανθούς" και μπαίνει σε περιπέτεια με άγνωστη κατάληξη. Γρηγόρης Νικολόπουλος Σε ανεπαρκείς λύσεις για την αντιμετώπιση των αγορών, αλλά και σε ανεφάρμοστα ευχολόγια περί δημοσιονομικής συνοχής, οδηγείται σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και αυτή η Σύνοδος Κορυφής. Οι αποφάσεις δεν φαίνεται να ικανοποιούν κανέναν. Ούτε την Γερμανία η οποία δεν πετυχαίνει τη συμφωνία των 27 αλλά και είναι αμφίβολο αν θα πετύχει την ουσιαστική συμφωνία των 17 στις προτάσεις της, αλλά ούτε και τις «προβληματικές» χώρες που βλέπουν μια πολύ περιορισμένη ενίσχυση των μηχανισμών στήριξης. Τα 500 δις που θα είναι τα κεφάλαια του ESM δεν επαρκούν ούτε καν για να διατηρήσει ο ίδιος ο μηχανισμός τα τρία Α στην αξιολόγηση του. Και φυσικά δεν επαρκούν για την ενίσχυση των υπερχρεωμένων ευρωπαικών χωρών, όπως της Ιταλίας και της Ισπανίας. Απο την άλλη μεριά οι απαιτήσεις της Γερμανίας περί δημοσιονομικής ένωσης σκόνταψαν στις αντιρρήσεις της Βρετανίας, της Ουγγαρίας, της Φινλανδίας, της Σουηδίας και της Τσεχίας, ενώ δεν αποκλείεται καθ’οδόν να υπάρχουν και άλλες διαφοροποιήσεις. Αυτό που καταρχήν συμφωνήθηκε σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε το Reuters είναι να μπεί ένα όριο στο επιτρεπόμενο έλλειμμα, το οποίο το περιορίζει στο 0,5% του ΑΕΠ. Εκκρεμμεί ακόμη η πρόταση της Γερμανίας να λαμβάνονται οι αποφάσεις με πλειοψηφία αντί ομοφωνίας, κάτι που είναι βέβαιον οτι δεν θα γίνει δεκτό απο τους 27 – η Φινλανδία το έχει επισήμως απορρίψει ήδη και ασφαλώς θα το απορρίψουν και άλλοι- αλλά ίσως περάσει απο τους 17 της Ευρωζώνης. Σε κάθε περίπτωση ήδη διαφαίνεται μια έντονη τάση ασυμφωνίας και σε κάθε περίπτωση δεν μπορούμε να περιμένουμε τις γενναίες αποφάσεις που θα αντιμετώπιζαν την κρίση του χρέους. Υπο αυτό το πρίσμα, αυτό που μπορεί κανείς να περιμένει σήμερα είναι μια αύξηση της πίεσης των αγορών προς τις ευρωπαικές οικονομίες και αν δεν «συνετισθούν» οι ηγέτες, μπορούμε να θεωρούμε βέβαιον οτι οι πιέσεις θα ενταθούν τις επόμενες εβδομάδες στα χρηματιστήρια, τις αγορές ομολόγων και στο ίδιο το Ευρώ. Το μέλλον της Ευρώπης είναι αβέβαιον τουλάχιστον με τη μορφή που την ξέρουμε σήμερα και το ενδεχόμενο διάσπασης της είναι ορατό. Μιάς διάσπασης που μπορεί να εκφραστεί με Ευρωπαικές χώρες δύο ή και περισσότερων ταχυτήτων αλλά και η οπόια μπορεί να φτάσει σε «εκπαραθύρωση» απο την Ευρωζώνη ορισμένων αδύναμων χωρών, όπως είναι η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Κύπρος, η Ισπανία και ίσως και η Ιταλία. Μια Ευρωζώνη γερμανικής πειθαρχίας με το «ξανθό φύλλο» να ενοποιείται και τους «σκούρους» να μένουν εκτός, δεν είναι πλέον απίθανη προοπτική. Και μάλιστα χωρίς όλους τους «ξανθούς» αφού ορισμένοι όπως οι Σουηδοί και οι Φινλανδοί, δεν είναι διατεθειμένοι να εκχωρήσουν εθνική κυριαρχία στην Γερμανία. Εντύπωση προκαλεί βέβαια η στάση των Γάλλων, οι οποίοι είναι ασφαλώς σκουρότεροι των Γερμανών, αλλά έχουν την ψευδαίσθηση οτι θα συνδιοικήσουν σε αυτό που πάει να διαμορφωθεί, δηλαδή σε μια αμιγώς γερμανοκρατούμενη Ευρώπη. Οι Γάλλοι πάντα είχαν ψευδαισθήσεις για τη σχέση τους με τη Γερμανία και φαίνεται οτι δεν τις έχουν ακόμη αποβάλει. Απο την άλλη μεριά, η Μεγάλη Βρετανία διαφοροποιείται έντονα απο τις γερμανικές θέσεις και δηλώνει σαφώς οτι δεν δέχεται να συμμετάσχει σε μια μοιρασιά της Ευρώπης «αν δεν έχει όφελος το City του Λονδίνου». Ουσιαστικά λοιπόν ο άξονας ΗΠΑ- Μεγάλης Βρετανίας, τίθεται σαφώς απέναντι απο τις γερμανικές διεκδικήσεις ενώ το δίδυμο Γερμανίας – Γαλλίας, που μοιάζει σήμερα αρραγές, δεν αποκλείεται σύντομα να σπάσει. Οι υπόλοιπες χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) μοιάζουν προς το παρόν να μην έχουν φωνή, εκτός απο αυτές που διαφοροποιούνται, όπως η Φινλανδία, η Σουηδία και η Τσεχία. Εμείς και οι άλλοι «σκούροι», δέσμιοι των χρεών και των ελλειμμάτων απλώς περιμένουμε να δούμε ποιές είναι οι λύσεις που προτείνουν οι ισχυροί και μοιάζουμε να αποδεχόμαστε την όποια μοίρα μας επιφυλάσσουν προκειμένου να συνεχισθεί η περιορισμένη χρηματοδότηση των οικονομιών μας και να παραμείνουμε στο Ευρώ ελπίζοντας σε μια πιό «ανθρώπινη» λύση. Όμως η αρνητική στάση της Γερμανίας έναντι του Ευρωομολόγου και η άρνηση της να τυπωθεί χρήμα για να σωθεί η Ευρωζώνη δεν προδιαθέτουν για μια καλύτερη προοπτική. Μετά την σημερινή Σύνοδο, η Ευρώπη όπως την ξέραμε μάλλον αλλάζει οριστικά και παίνει σε μια πολύ μεγάλη περιπέτεια με απρόβλεπτες επιπτώσεις στις ευρωπαικές κοινωνίες αλλά και στην παγκόσμια οικονομία.

Η Μεγάλη Ληστεία της Ευρωζώνης

Ντίνος Κουτσολιούτσος Μέρος Δεύτερο: Η Κρίση Η κρίση στην Ευρωζώνη ξεκίνησε στην Ελλάδα, και όχι σε μία άλλη χώρα του ευρώ, λόγω μίας βασικής συγκυρίας. Η χώρα μας, μέσω της συμπεριφοράς της κοινωνίας μας σαν σύνολο, αντιπροσώπευε τον διαμετρικά αντίθετο πόλο, μέσα στην κοινότητα του Ευρώ, από την άλλη μεγάλη «ένοχο» της Ευρωπαϊκής κρίσης, την Γερμανία. Όσο η Γερμανία έσπαγε ρεκόρ εξαγωγικής ανταγωνιστικότητας, μέσα στο ευρώ, συσσωρεύοντας τεράστια κέρδη από τις καταναλωτικές της εξαγωγές στη ευρωζώνη, και όχι μόνο, τόσο η Ελλάδα έσπαγε ρεκόρ δημοσιονομικών ελλειμμάτων και δημοσίου χρέους, ανεβάζοντας το βιοτικό επίπεδο της χώρας με κρατικά δάνεια και αγοράζοντας αφειδώς τα γερμανικά αγαθά, σε επίπεδο που να είμαστε οι μεγαλύτεροι κατά κεφαλήν καταναλωτές ακριβών γερμανικών αυτοκινήτων. Παραδείγματος χάριν, το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας, δείχνει ότι η Ελλάδα εισάγει γερμανικά προϊόντα αξίας 160% παραπάνω από ότι εξάγουμε ελληνικά προϊόντα στην Γερμανία. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το ότι το δίδυμο Γερμανία-Ελλάδα έχει μονοπωλήσει την ζωή του ευρώ τα δύο τελευταία χρόνια, με την Γερμανία να είναι η δυνατή, πλούσια και ενάρετη χώρα, και η Ελλάδα να είναι η αδύναμη, φτωχιά και αμαρτωλή. Το άρθρο αυτό δεν παραβλέπει τις τεράστιες ευθύνες που έχει η χώρα μας για την καταστροφή της οικονομίας μας. Αυτό το θέμα όμως δεν αποτελεί το αντικείμενο του σημερινού άρθρου. Το αντικείμενο του σημερινού άρθρου είναι η συμπεριφορά της Γερμανίας στην αντιμετώπιση της κρίσης τα τελευταία δύο χρόνια, και οι ενδεχόμενες ενοχές της στην σοβαρή επιδείνωση της κρίσης, εάν όχι στην διάλυση του ευρώ. Στο προηγούμενο άρθρο, προσπάθησα να δείξω με αριθμούς τις τεράστιες ανισότητες εξαγωγικής ανταγωνιστικότητας που λιμνάζουν ανάμεσα στα κράτη της Ευρωζώνης, όπως αυτά μεταφράζονται σε πλεονάσματα η ελλείμματα στους ισολογισμούς πληρωμών των διαφόρων κρατών. Οι αριθμοί δείχνουν ξεκάθαρα ότι η Γερμανία ήταν τα μέγιστα κερδισμένη από τα έντεκα χρόνια του ευρώ, αποκομίζοντας πολλαπλάσια ποσά πλεονάσματος μέσα στην Ευρωζώνη, σε σύγκριση με τα πλεονάσματα που έδειχνε σαν χώρα τα είκοσι χρόνια πριν από το ευρώ. Και εάν το κοιτάξουμε και από άλλη σκοπιά, στα έντεκα χρόνια πριν από το ευρώ, 1987-1998, ανάμεσα στις χώρες που δείχνουν πλεόνασμα πληρωμών αυτή την περίοδο, (Γαλλία, Ιταλία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Βέλγιο και Γερμανία), της Γερμανίας το πλεόνασμα αποτελεί μόλις το 12,3% του συνολικού πλεονάσματος των εφτά αυτών κρατών. Όταν κοιτάξουμε, όμως, τα συνολικά πλεονάσματα των κρατών που είχαν πλεόνασμα τα ένδεκα χρόνια του Ευρώ, (Αυστρία, Φιλανδία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Βέλγιο και Γερμανία), της Γερμανίας το πλεόνασμα αποτελεί το 64% του συνολικού πλεονάσματος αυτών των έξι κρατών. Δηλαδή, η Γερμανία, μέσα στην περίοδο του ευρώ, είχε πενταπλάσιο πλεόνασμά του συνολικού πλεονάσματος των άλλων κρατών που είχαν κέρδος την ίδια περίοδο, και βασικά απορρόφησε τα δύο τρίτα των πόρων που πλούτισαν την Ευρωζώνη από την ίδρυση του Ευρώ! Δηλαδή, από τον συνολικό πλούτο που κέρδισαν οι 11 ιδρυτικές χώρες του Ευρώ και η Ελλάδα, κατά τα ένδεκα χρόνια της Ευρωζώνης, τα 2/3 τα κέρδισε η Γερμανία! Την ίδια περίοδο, η Γερμανία μεταμορφώθηκε στην μεγαλύτερη εξαγωγική χώρα στην υφήλιο, ξεπερνώντας και την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, και συναγωνίζεται πια μόνο την Κίνα για την πρώτη θέση σε παγκόσμιες εξαγωγές. Σημειωτέον ότι η Κίνα έχει το δεκαπλάσιο εργατικό πληθυσμό από την Γερμανία, και το κόστος εργασίας στην Κίνα είναι ελάχιστο εν συγκρίσει με το κόστος εργασίας στην Γερμανία. Αυτή η αντιπαράθεση του εξαγωγικού δυναμικού μεταξύ Κίνας και Γερμανίας, όπου η Κίνα είναι και πολύ μεγαλύτερη και πολύ φθηνότερη από την Γερμανία, φέρνει στο προσκήνιο, με ένα διαφορετικό, αλλά εκκωφαντικό, τρόπο, όχι μόνο την αναγνωρισμένη υψηλή ποιότητα των γερμανικών προϊόντων αλλά, κυρίως, τα τεράστια οφέλη που αποκόμισε και αποκομίζει η Γερμανική εξαγωγική βιομηχανία από την Ευρωζώνη, όπως η Ευρωζώνη είναι ως τώρα σχεδιασμένη σαν μία απλή νομισματική ένωση. Αυτό το σχέδιο του ευρώ, προσφέρει στον γερμανικό κολοσσό, όλα τα εμπορικά προτερήματα, και κανένα από τα πολλαπλά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά καθήκοντα μίας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής ένωσης. Σαν παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, υπάρχουν πολιτείες με μεγάλα οικονομικά προτερήματα, όπως το μέγεθος και η ποιότητα της αγροτικής παραγωγής της Καλιφόρνιας, η το χρηματοπιστωτικό δυναμικό της Νέας Υόρκης. Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα Αμερική και Ευρώπη, είναι ότι τα φορολογικά κέρδη από τις διάφορες μεμονωμένες πολιτείες της Αμερικής, μοιράζονται σε σημαντικό βαθμό σε όλο το κράτος από την κεντρική κυβέρνηση. Συγχρόνως, οι βασικές κοινωνικές ασφάλειες των αδυνάμων ανθρώπων και πολιτειών, προστατεύονται από το γεγονός ότι η βασική σύνταξη και τα επιδόματα ανεργίας για όλους τους αμερικανούς είναι κρατικοί και όχι πολιτειακοί θεσμοί, και ότι οι φτωχότερες πολιτείες της Αμερικής, δέχονται μεγαλύτερη χρηματική βοήθεια από το κράτος, σε σχέση με τα ποσά των εισπραγμένων φόρων που στέλνουν στην κρατική κυβέρνηση. Η στάση της Γερμανικής κυβέρνησης, από την αρχή της κρίσης έως και σήμερα, διακρίνεται από μία και μόνο επιλογή. Να μην διαθέσει προς βοήθεια, η δυνατόν, κανένα από αυτούς τους πόρους τους οποίους αποκόμισε δια της συμμετοχής της στην Ευρωζώνη, τα τελευταία έντεκα χρόνια. Στην διαρκή άρνηση της να βοηθήσει χρηματικά τις χώρες που είναι υπερχρεωμένες, και των οποίων η εξαγωγική ανταγωνιστικότητα είναι χαμηλή, έχει προβάλει τρία κύρια επιχειρήματα. 1). Οι νόμοι της Ευρωζώνης, αλλά και, ενδεχομένως, το γερμανικό συνταγματικό δίκαιο, απαγορεύουν την χρηματοπιστωτική συνυπευθυνότητα ανάμεσα στα κράτη του ευρώ. 2). Εάν η Γερμανία βοηθούσε τις χώρες που έχουν χρέος, οι χώρες αυτές δεν θα ήταν πρόθυμες να διορθώσουν τις δημοσιονομικές τους καταστάσεις. 3). Ο γερμανικός λαός είναι σε μεγάλη πλειοψηφία εναντίον μίας παρόμοιας βοήθειας, ειδικά εναντίον της μεγάλης αμαρτωλής Ελλάδας. Μία γρήγορη και απλή αντιπαράθεση αυτής της πολλής κουρασμένης και καθόλου βάσιμης γερμανικής επιχειρηματολογίας παρατίθεται από τον γράφοντα. 1). Η Μέρκελ, πρώτη και καλύτερη, υποστηρίζει την άμεση και ριζική αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών, και προτίθεται να προτείνει σημαντικές αλλαγές αυτήν την εβδομάδα. Γιατί να υπάρχει πρόβλημα για την αλλαγή, και κατάργηση της απαγόρευσης της χρηματοπιστωτικής συνυπευθυνότητας ανάμεσα σε κράτη του ευρώ; Και εάν η Ευρώπη μπορεί να αλλάζει το σύνταγμά της με διαταγή της Μέρκελ, γιατί δεν μπορεί να αλλάξει και το γερμανικό σύνταγμα; 2). Η Γερμανία και το ΔΝΤ μπορούν κάλλιστα να βοηθήσουν και να αναγκάσουν τα υπερχρεωμένα κράτη να εξυγιάνουν τα δημοσιονομικά τους, προσφέροντας τους αναπτυξιακή βοήθεια να πάρουν μπροστά οι οικονομίες, και δηλώνοντας ότι η βοήθεια θα σταματήσει μόλις η διαδικασία δημοσιονομικής εξυγίανσης σταματήσει η παραστρατήσει. Είναι ξεκάθαρο ότι τα «παραστρατημένα» κράτη θα ακολουθήσουν τον σωστό δρόμο, με ένα καρότο μπροστά στα μάτια τους, παρά με το μαστίγιο στην πλάτη τους. Αυτά μας διδάσκουν ακόμα και οι γάιδαροι. (Συζητώ πιο κάτω στο άρθρο, γιατί η Γερμανία προτιμάει το μαστίγιο από το καρότο). 3). Ο γερμανικός λαός αντιτίθεται στην βοήθεια για τα κράτη της περιφέρειας, γιατί η γερμανική ηγεσία, βασικά, έχει αποκρύψει από τον γερμανικό λαό, τα πραγματικά οφέλη που έχει αποκομίσει η χώρα τους, και όλοι οι γερμανοί πολίτες, από την συμμετοχή της Γερμανίας στο κοινό νόμισμα. Αυτή η εσκεμμένη και οργανωμένη χειραγώγηση των γερμανών ψηφοφόρων από την ηγεσία της χώρας τους, και δεν εννοώ μόνο την πολιτική ηγεσία, έγινε για μία και μόνο αιτία, όπως συζήτησα πέρσι σε άλλο άρθρο. Οι γερμανοί ψηφοφόροι συμφώνησαν με της ηγεσία της χώρας να κρατήσουν τους βασικούς μισθούς τους χαμηλά, για πάνω από δέκα χρόνια, για να κρατηθεί το κόστος εργασίας ανταγωνιστικό στις εξαγωγές. Πώς να εξηγήσουν οι γερμανικές κυβερνήσεις στον λαό, ότι η χώρα συσσωρεύει αμύθητα πλούτη από το ευρώ, όταν αυτά τα πλούτη δεν τα βλέπει, ούτε κατά διάνυα, ο γερμανός ψηφοφόρος στο βιοτικό του επίπεδο; Και έτσι εξηγούνται όλες αυτές οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν τους γερμανούς να μην αισθάνονται επωφελημένοι από το ευρώ. Εάν ήθελαν οι γερμανοί πολιτικοί να βοηθήσουν τα κράτη της περιφέρειας, θα εύρισκαν διάφορους τρόπους να εξηγήσουν την πραγματικότητα στον λαό και να τον πείσουν για την αναγκαιότητα μίας ουσιαστικής βοήθειας. Κεντρική στρατηγική την οποία επέβαλε η Γερμανία, με την βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ήταν, και παραμένει, η αυστηρή λιτότητα και δημοσιονομική πειθαρχία. Αυτή η στρατηγική απεδείχθη καταστροφική στην Ελλάδα, και διότι ήταν η λάθος συνταγή, αλλά και διότι υλοποιήθηκε με καταστροφικές επιλογές και εφαρμογές από την κυβέρνηση Παπανδρέου. Γενική, όμως, είναι η κριτική αυτής της στρατηγικής σε όλα τα κράτη, από πολλούς διεθνείς αναλυτές, διότι παγιδεύουν τα υπερχρεωμένα κράτη σε συνεχώς χειρότερα ποσά και ποσοστά δημόσιου χρέους, αλλά και διότι προκαλούν τάσεις ύφεσης σε όλη την ευρωζώνη, με την γενικότερη συρρίκνωση της κατανάλωσης. Κάτι το οποίον, πλέον, αποτελεί ένα αναμενόμενο γεγονός για το 2012 στην Ευρωζώνη . Το άλλο μέγιστο πρόβλημα αυτής της στρατηγικής που επέβαλε η Γερμανία στην Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, και Γαλλία, είναι ότι η δημοσιονομική αναδιάρθρωση και η αναστήλωση της εμπορικής ανταγωνιστικότητας σε όλα αυτά τα κράτη είναι θέμα πολλών ετών, ενώ οι χρηματοπιστωτικές αγορές απαιτούν χρηματοπιστωτική αξιοπιστία άμεσα, και όχι του χρόνου. Έτσι, η Γερμανία, παίζει ένα κυνικό παιχνίδι ρουλέτας, όπως ελπίζω να δείξω παρακάτω, καθυστερώντας την διευθέτηση της οικονομικής κρίσης για τα δικά της συμφέροντα, ενώ διακινδυνεύει την σωτηρία του ευρώ, από εβδομάδα σε εβδομάδα, κυριολεκτικά, όπως πολλοί διεθνείς αναλυτές προειδοποιούν, όλο και ποιο έντονα. Είναι πλέον μέρος της ιστορίας, το πώς η Γερμανική ηγεσία πήρε όλες της τις αποφάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης, πάντα πολύ αργά, αντιδρώντας στις απαιτήσεις της αγοράς συνεχώς καθυστερημένα, με το αποτέλεσμα, η μικρή κρίση της ελληνικής οικονομίας, να αναπτυχθεί και να ξαπλώσει μέσα στα δύο χρόνια σε μία απεγνωσμένη και ίσως μοιραία γιγαντιαία πάλη της Ευρωζώνης για την ύπαρξή της. Η γερμανική ηγεσία, κρατώντας όλα τα (χρηματικά) ατού στα χέρια της, επικαλείται συνεχώς την ηθική του moral hazard, για να υπερασπίσει την άρνησή της να προσφέρει το μέγεθος της βοήθειας που πραγματικά είναι αναγκαίο για να σωθεί το ευρώ. Η νεοφιλελεύθερη πολιτική ιδεολογία που επικαλείται τον «κίνδυνο ήθους», ("moral hazard), για τους λαούς και τις κυβερνήσεις, οι οποίες ενδέχεται να εκμεταλλευτούν την έλλειψη αυστηρών κυρώσεων εναντίον μίας σπάταλης δημοσιονομικής πολιτικής, δεν εφαρμόζει, εξ ίσου αυστηρά, τον ίδιο κανόνα του "moral hazard", για τις πολυάριθμες και εντελώς καταστροφικές ατασθαλίες του χρηματοπιστωτικού χώρου, δηλαδή των διεθνών τραπεζών. Τα παραδείγματα είναι πολλά, με πρώτη και καλύτερη την τεράστια φούσκα των αμερικανικών στεγαστικών δανείων, με τα συνυφασμένα τοξικά παράγωγα που αφειδώς απορρόφησε το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, την περασμένη δεκαετία, και η οποία φούσκα ξεκίνησε την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, και τις ανάλογες, αλλά σχετικά μικρότερες, στεγαστικές φούσκες στην Ισλανδία, Ιρλανδία και Ισπανία, οι οποίες συνεχίζουν να βασανίζουν τις χώρες αυτές. Η χρηματοπιστωτική κρίση που έχει εκδηλωθεί στην Ευρωζώνη, τα δύο τελευταία χρόνια, και που τώρα πια απειλεί να την διαλύσει, δεν αποτελεί παρά το τελευταίο κεφάλαιο στο μεγαλύτερο ταμπλό της ασθενούς και επισφαλούς παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής οικονομίας. Αλλά υπάρχει και μία άκρως σκοτεινή πλευρά που εξηγεί την γερμανική κωλυσιεργία αυτά τα δύο χρόνια, και η οποία έχει αρχίσει να συζητιέται από μερικούς αναλυτές, τουλάχιστον σε μερικές λεπτομέρειες, πιο τελευταία και από τους New York Times. Αυτή η σκοτεινή πλευρά συνίσταται στα σημαντικά εμπορικά, χρηματικά αλλά και χρηματοπιστωτικά οφέλη που άρχισε να αποκομίζει η Γερμανία, μόνη ανάμεσα σε όλα τα κράτη της Ευρωζώνης, από το ξέσπασμα της κρίσης της ελληνικής οικονομίας, έως και τώρα, και τα οποία οφέλη έχουν επιφέρει σοβαρά κέρδη στην εξαγωγική της οικονομία, στην οικονομίας της γενικώς, και εξίσου σημαντικά, στην συντήρηση του τεράστιου γερμανικού δημοσίου χρέους. Αυτά τα οφέλη, τα επεσήμανα πέρσι, σε γενικές γραμμές, σε ένα προηγούμενο άρθρο μου, και θα προσπαθήσω να τα περιγράψω εν συντομία. Τα επιτόκια που πληρώνει η Γερμανία για τα δικά της χρέη, άρχισαν να μειώνονται σημαντικά, ήδη από το 2009 λόγο της κρίσης, διότι, όσο οι διεθνείς επενδυτές αποχωρούσαν από τις αγορές ομολόγων των κρατών της περιφερείας, σαν την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία, τόσο οι ίδιοι επενδυτές έριχναν όλο και πιο πολύ τα αποσυρμένα κεφάλαια τους στα γερμανικά ομόλογα, τα οποία, ως την τελευταία εβδομάδα, εθεωρούντο πλέον του ασφαλούς. Έτσι τα επιτόκια των δεκαετών ομολόγων της Γερμανίας, έπεσαν από το 4%, που ήταν το 2008, στα κάτω από το μισό, και έφτασαν έως και τα 1,7%, και βασικά παραμένουν χαμηλά αυτά τα δύο χρόνια, κάτω από το ύψος του τιμάριθμου της Ευρώπης. Δηλαδή, η Γερμανία μπορούσε και μπορεί να εξυπηρετεί το δημόσιο χρέος της σχεδόν άτοκα. Οι New York Times παραθέτουν τους υπολογισμούς του βελγικού ινστιτούτου οικονομικών ερευνών, Re-Define, που υποστηρίζουν ότι μόνο τα δύο τελευταία χρόνια η Γερμανία γλύτωσε 20 δις ευρώ σε χαμηλότερα επιτόκια του δημοσίου χρέους της, και ότι έχει άλλα τόσα κλειδωμένα για τα επόμενα χρόνια, από δάνεια που έχει ήδη συμφωνήσει. Πριν μερικές μέρες, η χρηματοπιστωτική κρίση χτύπησε επιτέλους την πόρτα της Γερμανίας, όταν η χώρα δεν μπόρεσε να δανειστεί όλο το ποσό που ζητούσε στο χαμηλό επιτόκιο που ήθελε (1,9%), και τα δεκαετή επιτόκιά της ξανανέβηκαν πάνω από 2%. Το ρεφρέν της Μέρκελ όλον αυτόν τον καιρό, ήταν και παραμένει ότι η λύση της Ευρωζώνης θέλει πάρα πολύ καιρό, δηλαδή πάρα πολλά χρόνια, για να λυθεί. Παρεμπιπτόντως, η Γερμανία θα χρειαστεί να δανειστεί περίπου 500 δις ευρώ, τα επόμενα τρία χρόνια, για να εξυπηρετήσει το τεράστιο χρέος της. Εάν καταφέρει η Γερμανία να κωλυσιεργήσει με την λύση της ευρωπαϊκής κρίσης ακόμα μερικά χρόνια, (και εάν το ευρώ δεν καταρρεύσει πρωτύτερα), η παράταση της κρίσης θα βοηθήσει την Γερμανία να πάρει τα νέα δάνεια βασικά με μηδέν τόκο. Ένεκα τούτου, η πολιτική της Μέρκελ συνδυάζει το τερπνόν μετά του ωφελίμου, θα μπορεί να πει κανείς. Απαιτώντας την εξαναγκαστική δημοσιονομική εξυγίανση των κρατών της περιφερείας, πριν συναινέσει σε μία λυτρωτική χρηματοπιστωτική συμπαράσταση, είτε δια κοινών ευρωομολόγων, είτε δια της απελευθέρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η Γερμανία επιτυχαίνει τρείς σκοπούς ταυτόχρονα. Ο πρώτος σκοπός, και ο μόνος θετικός στόχος για την Ευρωζώνη, είναι να επιβάλει μία αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, σε πολλά κράτη, τα οποία, ομολογουμένως, την έχουνε ανάγκη. Ο δεύτερος στόχος είναι να σπρώξει τα κράτη της περιφέρειας σε αυστηρή οικονομική λιτότητα, κατεβάζοντας τους μισθούς και ανεβάζοντας τους φόρους, για τον υποτιθέμενο λόγο της μείωσης του ελλείμματος και του χρέους. Στην πραγματικότητα, όπως τα παραδείγματα της Ελλάδας και της Πορτογαλίας πιστοποιούν, αυτή η πολιτική, οδηγεί ανεπίτρεπτα σε ένα θανάσιμο κύκλο ύφεσης και επιδείνωσης και του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους. Γεωπολιτικά, όμως, αυτή η οικονομική επιδείνωση των κρατών της περιφέρειας προκαλεί μία πολιτική αποδυνάμωση των ιδίων κρατών, μέσα στον χώρο της Ευρωζώνης, και επιτρέπει στην Γερμανία να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο την επιρροή της και την δύναμή της γύρω από τις πολιτικές αποφάσεις του Ευρώ. Όσοι δεν πιστεύουν σε αυτό το γεωπολιτικό ενδεχόμενο, δεν έχουν παρά να συγκρίνουν την ισχύ της Γερμανίας την περασμένη δεκαετία, όταν η Ευρώπη σχεδίαζε, ακόμα, το ευρώ, με την ισχύ της Μέρκελ την σήμερον ημέρα, όταν όλη η Ευρωζώνη, αλλά και όλη η υφήλιος, κρέμεται από τα χείλη της και περιμένει να δει τι θα αποφασίσει η καγκελάρια για την τύχη του ευρώ. Αυτή η εμφανώς τεράστια διαφορά σε γεωπολιτική ισχύ του γερμανικού κολοσσού, από την δεκαετία του 90 μέχρι το 2011, είναι ένα άμεσο αποτέλεσμα της συσσώρευσης των καταναλωτικών χρημάτων στην Γερμανία από την ίδρυση του ευρώ έως τώρα, όπως περιέγραψα στον προηγούμενό μου άρθρο, και επανέλαβα στην αρχή του παρόντος. Ο τρίτος στόχος της Μέρκελ για αυτήν την, κατά την γνώμη του γράφοντος, καθαρά εσκεμμένη καθυστέρηση στην επίλυση της ευρωπαϊκής λύσης, είναι ο προαναφερθείς, ότι δηλαδή, κάθε παράταση της κρίσης επιτρέπει στην Γερμανία να ανανεώνει το τεράστιο χρέος της με μηδέν επιτόκιο, που την βοηθάει, φυσικά, στην συντήρηση και στην ελάττωση του δικούς της τεράστιου δημόσιου χρέους, το οποίο είναι γύρω στα 83% του ΑΕΠ της, και το οποίο είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από αυτό της Ισπανίας, π.χ., η οποία αγωνίζεται να δανειστεί τελευταία, ακόμα και με 6% επιτόκιο. Το επιπλέον αποτέλεσμα αυτής της άνισης χρηματοπιστωτικής αξιοπιστίας, μεταξύ της Γερμανίας, από την μία μεριά, και της λοιπής Ευρωζώνης, από την άλλη μεριά, είναι ότι για κάθε μήνα της κρίσης που περνάει, το χρηματοπιστωτικό χάσμα μεταξύ αυτών των δύο παρατάξεων, συνεχώς αυξάνεται, καθώς η Γερμανία συνεχίζει να δανείζεται με καθαρό κέρδος για το χρέος της, και η υπόλοιπη ευρωζώνη συνεχώς χάνει, και μάλιστα με μεγάλα ποσά, όπως αποδεικνύουν τα επιτόκια των 7% και 8% με τα οποία αναγκάστηκαν να δανειστούν η Ισπανία και η Ιταλία, τις περασμένες εβδομάδες. Έτσι, η Γερμανία συνεχώς πλουτίζει και δυναμώνει γεωπολιτικά, και τα άλλα κράτη, σχετικά με την Γερμανία, συνεχώς φτωχαίνουν, και αποδυναμώνουν γεωπολιτικά. Αυτή είναι η πραγματικότητα της αλληλεγγύης στην Ευρωζώνη, αλλά γερμανικά!! Πέρα όμως του χρηματοπιστωτικού χώρου, στην Ευρωζώνη, όπου όπως βλέπουμε η Γερμανία βγήκε η μεγάλη κερδισμένη, ενώ η πλειοψηφία των υπολοίπων κρατών βγήκε χαμένη, έχουμε και την πραγματική οικονομία στην Ευρωζώνη, όπου η ίδια ανισότητα δεσπόζει μεταξύ Γερμανίας και των άλλων κρατών. Η παρατεινόμενη ευρωπαϊκή κρίση κρατάει την τιμή του ευρώ χαμηλή, σε σύγκριση με την τιμή του πριν από την κρίση, και ιδιαίτερα όταν το παραβάλει κανείς με το δολάριο, το οποίο υποτιμάται από την Αμερική, σταθερά, με τύπωμα νέου χρήματος από την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα, για να υποστηρίξει την αμερικανική οικονομία. Η Γερμανία, επειδή είναι η μεγαλύτερη εξαγωγική οικονομία της Ευρωζώνης, έχει ωφεληθεί σημαντικά, και έχει μπορέσει να ξεπεράσει την οικονομική κρίση του 2008, πάνω από ένα χρόνο τώρα, διότι οι εξαγωγές πήραν, από την αρχή της κρίσης, την πάνω βόλτα. Σαν αποτέλεσμα, βλέπουμε μία οικονομία στην Ευρωζώνη, όπου τα πιο πολλά κράτη βλεφαρίζουν την ύφεση το επόμενο έτος, και όπου η υψηλή ανεργία σπάει ρεκόρ 13 ετών, δηλαδή πριν από το ξεκίνημα του ευρώ. Αντιθέτως, η Γερμανία έχει πολλή χαμηλή ανεργία, η οποία επίσης σπάει ρεκόρ, θετικό όμως, είκοσι χρόνων. Οι οικονομίες της Γερμανίας, δηλαδή, από την μια μεριά, και οι οικονομίες της υπόλοιπης ευρωζώνης, από την άλλη, αντικαθρεφτίζουν στην ιστορική τους ανισότητα, την, ιστορικά τεράστια, μεταφορά καταναλωτικών χρημάτων, από τα πιο πολλά κράτη του Ευρώ, στην Γερμανία, που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία έντεκα χρόνια. Και είναι η γνώμη του γράφοντα, ότι όσο συνεχίζεται να υλοποιείται αυτή η καταστροφική πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας στα υπερχρεωμένα κράτη, αυτή η τεράστια ανισότητα στις οικονομίες του ευρώ θα συνεχίζει να επιδεινώνεται. Ελπίζω να μπόρεσα να περιγράψω και να εξηγήσω την ποιότητα και την ποσότητα της «αλληλεγγύης» που υλοποιείται αυτά τα δύο χρόνια της κρίσης, μέσα στον χώρο του ευρώ, από τους δυνατούς στους αδύναμους. Στο επόμενο, (και ελπίζω τελευταίο), τρίτο μέρος, του άρθρου μου, «Η Μεγάλη Ληστεία της Ευρωζώνης», προτίθεμαι να προσφέρω μερικές ιδέες για το τι πρέπει να αλλάξει για να σωθεί η Ευρωζώνη, ολόκληρη και ακέρια. Μέρος Τρίτο: «Η Λύση». Διότι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, η Ελλάδα δεν πρέπει, παρόλα αυτά, να αφήσει το ευρώ, εφόσον εγχώριες λύσεις για την ελληνική πολιτική δεν φαίνεται να υπάρχουν. Επίσης, το ευρώ και η ενωμένη Ευρώπη πρέπει να επικρατήσουν, αλλά όχι κάτω από το μαστίγιο της Γερμανίας. Τα υπόλοιπα κράτη πρέπει να ενωθούν μεταξύ τους και να εναντιωθούν αποτελεσματικά στο όραμα που υλοποιεί για την Ευρώπη η Γερμανία. Η στιγμή για μία ενδοευρωπαϊκή και αντιγερμανική επανάσταση έχει φτάσει, αφού ακόμα και η Ευρωπαϊκή ηγεσία, ο Μπαρόζο, ο Γιούνκερ και ο Ρεν, έχουν, από ότι φαίνεται, και αυτοί αγανακτήσει με τις πολιτικές της Μέρκελ... (Όσο για τον Σαρκοζί, θα αναφερθώ σε προσεχές άρθρο...).

Ο Μερκελισμός απειλεί την Ευρώπη...

Θαν. Μαυρίδης «Όλος ο κόσμος μπορεί να μας χαιρετίζει ή να μας καταριέται, ό,τι τον ευχαριστεί να κάνει. Οπουδήποτε είμαστε , ας βαδίσουμε μπροστά και ο διάβολος να γελά». Είναι ανατριχιαστικό αυτό το απόσπασμα από έναν ύμνο των ναζί. Όποιος δεν μπορεί να εξηγήσει αυτή την επιμονή των Γερμανών με τους αυτοματισμούς και τις τιμωρίες, θα πρέπει ίσως να αναζητήσει τις αιτίες με την βοήθεια της ψυχιατρικής. Η ουσία είναι ότι κάποιοι στην Γερμανία ονειρεύονται ότι μπορούν να χαράξουν με το έτσι θέλω το μέλλον της Ευρώπης... Το έχουν επιχειρήσει κι άλλοτε με ολέθρια αποτελέσματα για την ανθρωπότητα. Ο κ. Χέλμουτ Σμιτ είναι ένας γνωστός άνθρωπος στην Ευρώπη, από τους τελευταίους ηγέτες που ήσαν προσηλωμένοι στην προοπτική της Ενωμένης Ευρώπης. Έκανε την προηγούμενη εβδομάδα δηλώσεις. Προσέξτε πως μεταφέρθηκαν αυτές από τα Μέσα Ενημέρωσης: «Σε ό,τι αφορά τους χειρισμούς της γερμανικής κυβέρνησης στον τομέα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, ο πρώην Γερμανός καγκελάριος εκτίμησε ότι εξαιτίας τους η Γερμανία απομονώνεται όλο και περισσότερο. Συνέκρινε μάλιστα τη στάση της γερμανικής κυβέρνησης με την περίοδο που προηγήθηκε του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και προειδοποίησε: «Ποτέ δεν ήταν καλό να απομονώνει κανείς τη Γερμανία στην Ευρώπη». Ο πρώην καγκελάριος εξέφρασε επίσης φόβους για άνοδο του πληθωρισμού, σε περίπτωση που δεν εκδοθούν ευρωομόλογα. «Ή θα αναλάβουμε χρέη από κοινού ή θα υποχρεωθεί η ΕΚΤ να αγοράσει τα προβληματικά ομόλογα. Αυτό θα οδηγήσει ταχύτατα σε πληθωρισμό», είπε για να προσθέσει ότι το κοινό νόμισμα πρέπει να υποστηριχθεί από κοινή δημοσιονομική πολιτική». Ένας κορυφαίος Γερμανός πολιτικός λέει δυνατά αυτό που όλοι μας ψιθυρίζουμε εδώ και καιρό: Η Μέρκελ και όσοι την στηρίζουν έχουν αρχίσει να ξεφεύγουν επικίνδυνα και οδηγούν την Ευρώπη σε επικίνδυνους ατραπούς. Ας επιστρέψουμε στον ναζιστικό ύμνο: «Ένας σκοπευτής στέκεται στις όχθες του Βόλγα και σιωπηλά μουρμουρίζει. Πάνω ή κάτω διαβαίνουμε σφυρίζοντας και όλος ο κόσμος μπορεί να μας χαιρετίζει ή να μας καταριέται, ό,τι τον ευχαριστεί να κάνει. Οπουδήποτε είμαστε, ας βαδίσουμε μπροστά και ο διάβολος να γελά. Πολεμούμε για την Γερμανία». Κι ένα ακόμη απόσπασμα: «Τα SS δεν αναπαύονται. Καταστρέφουμε ώστε κανείς να μην ενοχλήσει ξανά την καλή τύχη της Γερμανίας». Είναι πράγματι ανατριχιαστικό. Να έχουν υπάρξει τόσα θύματα και η Ευρώπη να επαναλαμβάνει με θρησκευτική ευλάβεια τα ίδια λάθη. Δεν τους νοιάζει ακόμη και σήμερα αν κάποιος τους βρίζει ή τους χειροκροτεί. Την «καλή τύχη της Γερμανίας» υπερασπίζονται για άλλη μία φορά και με λάθος τρόπο, για άλλη μία φορά, επίσης. Η Γερμανία είναι μία μεγάλη χώρα. Οι Γερμανοί αξίζουν πολλών συγχαρητηρίων για το γεγονός ότι οδήγησαν την χώρα τους και πάλι στην κορυφή του κόσμου. Ξεχνούν, βέβαια, ότι για να συμβεί αυτό χρειάστηκε να κηρύξουν την μεγαλύτερη πτώχευση στην ιστορία της Ευρώπης και να «ξεχάσουν» να πληρώσουν τις πολεμικές αποζημιώσεις. Αλλά ακόμη κι έτσι, είναι αλήθεια ότι πέτυχαν έναν άθλο. Επίσης, πρέπει να παραδεχτούμε ότι σε πολλές από τις παρατηρήσεις τους για την Ελλάδα έχουν δίκιο και ότι θα είχαμε πολλά να διδαχτούμε από τους ίδιους για το πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε μία αποτελεσματική κρατική μηχανή. Αλλά όλα αυτά έχουν τεράστια απόσταση από τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες. Η Γερμανία έχει μεγάλη δύναμη. Το ερώτημα είναι πως χρησιμοποιεί αυτή την δύναμη. Αν κάτι μας δημιουργεί κάποιες ελπίδες είναι ότι στην Γερμανία δεν υπάρχει μόνο η κυρία Μέρκελ. Υπάρχουν κι άνθρωποι που σκέφτονται όπως ο κ.Σμιτ κι οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι –ακόμη- μειοψηφία. Ο Μερκελισμός απειλεί σοβαρά την υγεία την Ευρώπη. Θα τον αφήσουν; Πηγή:www.capital.gr

Ο Ricardo Sousa

Ο Ricardo Sousa είναι ένας νέος γεμάτος ενέργεια και μας λέει..”Stop talking start doing!” Ο Ricardo Sousa είναι μόλις 19 χρονών κι όμως δεν φοβάται να πει ότι το όνειρό του είναι να αλλάξει την εκπαίδευση! Ένα παιδί που ακούγοντάς το απλά γεμίζεις ενέργεια! Η ομιλία του στο TEDxAthens ήταν συναρπαστική, δυνατή, μια ομιλία που σε προβληματίζει, σε “ταρακουνάει”, σου δίνει κουράγιο και σε γεμίζει θετικά συναισθήματα! Μίλησε πολύ απλά και τόσο αληθινά ενώ στο τέλος της ομιλίας του έκατσε σταυροπόδι στην μέση της σκηνής και απευθυνόμενος στο κοινό είπε απλά ότι πρέπει να σταματήσουμε να έχουμε αυτήν τη στάση στην ζωή μας! Να σταματήσουμε να μένουμε καθιστοί και με σταυρομένα τα χέρια και να αναλάβουμε δράση! Ο Ricardo Sousa είναι παθιασμένος με θέματα εκπαίδευσης, νεανικής επιχειρηματικότητας και επικοινωνίας. Είναι ο ιδρυτής του Switch Conference , ενός από τα 10 κορυφαία Tech Events στην Ευρώπη κατά το Wired, εμπνευστής της κίνησης Movement for Change in Education, ενώ τους τελευταίους μήνες είναι Brand Evangelist της 6 Wunderkinder, μιας startup με έδρα το Βερολίνο. Αυτή η τόσο εντυπωσιακή μέχρι τώρα πορεία, καθώς και η χαρισματική του προσωπικότητα, είχαν ως αποτέλεσμα ο Ricardo να αποτελέσει πολλές φορές θέμα τόσο στον Πορτογαλικό τύπο, σε τηλεοπτικά ή ραδιοφωνικά προγράμματα, όσο και στα διεθνή. Ο Ricardo από πολύ μικρή ηλικία ήθελε να “κάνει τα πράγματα να πετύχουν”. Πάντα του άρεσε να μοιράζεται τις ιδέες του με άλλους και να λειτουργεί “μέσα στο σύνολο για το σύνολο”. Ένας οραματιστής που πιστεύει ότι πρέπει να κάνουμε τα όνειρά μας πράξεις και να αντλούμε δύναμη από κάθε ιδέα που μας οδηγεί μπροστά, όσο τρελή και αν μπορεί να ακούγεται. “I am and always have been a dreamer (as well as an executer) and that is actually what makes me wake up in the morning every day: pursue that crazy dream or idea that can somehow change someone’s life, maybe the world. I’ve been lucky enough to be able to go after my dreams everyday for the past few years, meeting crazy, exceptional and inspirational people along the way – some I’m happy to call friends now – and executing projects and sharing ideas I’m quite proud of.” Μεγάλο του πάθος, η επανάσταση στην εκπαίδευση. Πιστεύει πως είναι επιτακτική η ανάγκη για ριζικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα έτσι ώστε να μπορέσουν να αναδειχθούν η δημιουργικότητα, η παραγωγικότητα και οι δυνατότητες των νέων ανθρώπων. “My biggest passion is education. I truthfully believe we are living changeling times. It’s the “now or never” for us to completely change our school systems into environments where creativity, entrepreneurship and self-discovery are more than welcomed, embraced. That’s exactly why I founded the Movement For Change in Education (a movement of people worldwide committed in making their best to change schools) and have spent a good part of my time speaking about the need to prepare younger generation’ for the very exciting chalenges they have ahead.” Θεωρεί πως σήμερα είναι η κατάλληλη στιγμή για τους νέους να πειραματιστούν στον κόσμο της επιχειρηματικότητας, να πάρουν πρωτοβουλίες και να μετατρέψουν σε πράξεις τα οράματα και τη δημιουργικότητα τους και να καινοτομήσουν. “Can you tell what Microsoft, Google, FEDEx, TIME and others have in common? They were all started by youngsters trying to challenge the status quo and innovate. Nowadays we’re living exponential times. Faster, cheaper and easier access to resources, knowledge and information is accelerating the process and we now have a huge potential for teens worldwide to become entrepreneurs and start creating disrupting businesses from very early. But being an entrepreneur in teenage years can be more than creating a company! Taking action and solving his own problems are signals of entrepreneurship that we, as a society, should promote.” Ο Sousa θεωρεί εξαιρετικά σημαντική τη δυνατότητα που προσφέρουν τα social media στον τομέα της επικοινωνίας και ποντάρει στη συνεργασία και την αλληλεπίδραση του συνόλου για την παραγωγή καινοτομιών και ανάπτυξης. “No one can do everything by himself and surrounding yourself with valuable human resource assets is the key.” Μερικές φράσεις σπό την ομιλία του στο TEDxAthens! We must stop being complainers and transform to leaders. Solutions in Education: don’t sit and wait for the government to fix the probs.Think of ways to change it: organize and act! I love problems, do you know why? Because problems drive us to solutions. Stop talking start doing! YES! I am 19 years old and I want to change education. We have to raise people who do things. Schools should be funny. When they told me i can’t make my dream come true, i found my passion. Kids have ideas and we are ruining their potential Stop burning things, that’s leading us nowhere. Εάν σε ενδιαφέρει να μάθεις περισσότερα, μπορείς να τον ακολουθήσεις στο προσωπικό του blog καθώς και στο @ricardojrsousa .

Λαός αξιοπρέπειας..

 του Νίκου Λυγερού Η αξιοπρέπεια δεν είναι ένας οικονομικός παράγοντας, δεν μετριέται με δείκτες. Και η μούτζα μας στην κατοχή χρησιμοποιούσε όλα τα δάκτυλα του χεριού. Πολλές φορές τα πράγματα ήταν δύσκολα για το λαό μας, αλλά ποτέ δεν χάσαμε την αξιοπρέπειά μας. Ακόμα και ηττημένοι. Ούτε στο εκτελεστικό απόσπασμα δεν σκύβαμε. Δεν υπήρχε λόγος, η γη μας θα ήταν ο τάφος μας. Μπορεί να ξερίζωσαν ακόμα και τα θεμέλια των σπιτιών μας όταν αντισταθήκαμε αλλά το αντέξαμε και χτίσαμε καινούργια πάνω στην ίδια γη, ενώ οι κατακτητές μας έφτυσαν αίμα και φύγαν. Είμαστε ακραίοι, υπερβολικοί και φωνακλάδες γιατί είμαστε ακρίτες, δεν μας αρέσει η μετριότητα και αγαπάμε δυνατά. Παίζουμε θέατρο ναι, αλλά από την αρχή για ν' αντέχουμε τις τραγωδίες και να πεθαίνουμε με κωμωδίες. Χαζεύουμε τον ουρανό, αγναντεύουμε τη θάλασσα, είναι αλήθεια. Έτσι δημιουργήσαμε την αστρονομία και κατασκευάσαμε το ναυτικό. Μας αρέσει να ξαναφτιάχνουμε τον κόσμο, έτσι πλάσαμε τα μαθηματικά. Κι όπως νιώθουμε πάντα αδύναμοι επινοήσαμε τη στρατηγική. Δεν είμαστε διαφορετικοί αλλά κάνουμε τη διαφορά. Ζούμε αιώνες μ' ένα κομμάτι γης γιατί έχουμε τον ουρανό και τη θάλασσα. Κι αν είμαστε μόνο σκιές για τους άλλους είναι γιατί έχουμε ήλιο. Ο λαός μας έτρωγε πέτρες αλλά σκάλιζε μάρμαρο. Πολλές φορές μας έκαψαν αλλά δεν μας κατέστρεψαν γιατί το φως δεν καίγεται. Μας πήραν πολλές φορές το χώρο μας αλλά πάντα είχαμε το χρόνο. Μοιάζουμε με τη θάλασσά μας. Ποιος μπόρεσε να την αρπάξει; Κι αν την μαστίγωσαν δεν έπαθε τίποτα. Αυτή είναι το αίμα μας γιατί δεν μας έδωσαν άλλο γαλάζιο. Είναι το δώρο μας, το μοναδικό. Αυτός είναι και ο μόνος μας πλούτος. Αλλιώς θα μας είχαν κατακλέψει. Είμαστε τα παιδιά που δεν έκανε η Αντιγόνη γι' αυτό και δεν πεθαίνουμε ποτέ. Ποιος να σκοτώσει ένα σύμβολο; Κι όταν πεθαίνει ένας δικός μας κι έχει αφήσει έργο, δεν είναι τυχαίο που η κραυγή μας βγάζει τη λέξη: άξιος! Και ζούμε για να τον θυμόμαστε, δεν έχουμε άλλη επιλογή, είναι θέμα ανάγκης. Είμαστε λίγοι στην αρχή και γινόμαστε σπάνιοι στο τέλος. Αυτή είναι η μοναχική μας πορεία. Έτσι γεννήθηκε ο ελληνισμός και παραμένει μια αξία για όλη την ανθρωπότητα ενώ έπεσαν τόσες ιδεολογίες που θεωρούσαμε αθάνατες. Ενώ εμείς ξέρουμε εξαρχής ότι δεν υπάρχει αθανασία. Το έχουμε μέσα μας με την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, ακόμα και αν είχαμε χάσει τις πινακίδες μας, τις μυκηναϊκές. Τίποτα δεν ξεχάσαμε γιατί ποτέ δεν χάσαμε τις αξίες μας. Κι αν δίνουμε τόση σημασία στην ελευθερία, είναι γιατί συνδυάζεται με τη σκέψη. Δίχως ελεύθερη σκέψη, δεν είσαι άνθρωπος. Κι εμείς παραμείναμε άνθρωποι ακόμα και σκλαβωμένοι. Μόνον έτσι δεν γίναμε σκλάβοι. Πολιορκημένοι ναι, αλλά πάντα ελεύθεροι, διότι δεν ξέραμε να ζήσουμε αλλιώς. Αυτό λέει ακόμα και η σημαία μας με τις γαλανόλευκες συλλαβές της: Ελευθερία ή Θάνατος. Γιατί λοιπόν να γονατίσουμε τώρα; Μετά από τόσους αιώνες, να παραδοθούμε για ποιο λόγο; Επειδή θεωρούν ότι μας έπεισε η ρητορική της κρίσης; Εμείς έχουμε κρίση από τον Σωκράτη χάρη στη μαιευτική. Δεν θα χάσουμε την αξιοπρέπειά μας για τόσο λίγο!

Η Μεγάλη Ληστεία της Ευρωζώνης

Ντίνος Κουτσολιούτσος Μέρος Πρώτο – Πριν από την Κρίση Το παρόν άρθρο δεν υποστηρίζει την έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ, αλλά υποστηρίζει ότι η Ευρωζώνη, όπως σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε από το 1999, αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί, βασικά, ένα ληστρικό σχέδιο υπό εφαρμογή, για την οικονομική και πολιτική κυριαρχία της Ευρώπης από τον Γερμανικό βιομηχανικό κολοσσό. Το σχέδιο της ληστρικής αυτής διαδικασίας βασίζεται σε δύο βασικούς όρους που συνυπάρχουν σε όλες τις συνθήκες της Ευρωζώνης, και οι οποίοι, συμπληρωματικά, αποτελούν τις καταλυτικές δυνάμεις, η όπλα, στο βασικό γεωπολιτικό παιχνίδι, η πόλεμο, της Ευρώπης. Ο πρώτος όρος είναι η εφαρμογή του κοινού νομίσματος. Τα οικονομικά αποτελέσματα αυτού του όρου ήταν, 1) η ποιοτική υπεροχή της γερμανικής εξαγωγικής βιομηχανίας έχασε το μόνο ελάττωμα που είχε, την ακρίβεια του γερμανικού μάρκου. 2). Η γερμανική εξαγωγική οικονομία πενταπλασίασε την καταναλωτική αγορά για τα προϊόντα της, τα οποία και επεκράτησαν σε όλη την ευρωζώνη, λόγω της ποιοτικής τους υπεροχής, συνυφασμένη με την ισοτιμία κόστους που το ευρώ είχε επιφέρει 3). Οι οικονομίες όλων των κρατών του ευρώ εγκλωβίστηκαν μέσα στις καταναλωτικές επιλογές της ευρωζώνης, και έτσι έχασαν οιαδήποτε πρόσβαση σε πολύ φθηνότερες αγορές, όπως της Κίνας και άλλων αναπτυσσομένων οικονομιών, των οποίων τα καταναλωτικά αγαθά ήταν και είναι πιο προσιτά στα βαλάντια των φτωχότερων κρατών της περιφέρειας. 4) Δια μέσου της ευρω-κατανάλωσης, τεράστια ποσά χρημάτων μεταφέρθηκαν από τις καταναλωτικές αγορές του νότου στον βορρά και ειδικότερα στην Γερμανία, και, ταυτοχρόνως, οι χώρες του νότου άρχισαν να υπερχρεώνονται για να αντεπεξέλθουν στις καταναλωτικές τους ανάγκες. Ο δεύτερος καταλυτικός όρος είναι η ρητή απαγόρευση οιασδήποτε χρηματοπιστωτικής συνυπευθυνότητας ανάμεσα σε κράτη της Ευρωζώνης, όρος, ο οποίος επίσης ζει και βασιλεύει στην συνταγματική ταυτότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία απαγορεύεται να βοηθάει με χρήμα κράτη που έχουν ανάγκη. Όπως συνεχώς αρέσκονται να υπενθυμίζουν οι Γερμανοί σε όλους τους άλλους, η Ευρωζώνη δεν είναι και δεν πρέπει να γίνει μια Ένωση Μεταφοράς Χρήματος (Transferunion). Η βασική και κρίσιμη σημασία αυτού του δεύτερου όρου εμφανίστηκε στο προσκήνιο μόνο αφού ξέσπασε η ευρωπαϊκή κρίση, και φυσικά κέρδισε κεντρικό ρόλο σε ότι έχει συμβεί στο ευρώ τα τελευταία δύο χρόνια. Γιατί φρόντισε η Γερμανία να γεμίσει όλες τις συνθήκες της Ευρωζώνης με αυτή την απαγόρευση χρηματοπιστωτικής συνυπευθυνότητας? Διότι, φυσικά, είχε σωστά προβλέψει τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά αποτελέσματα που θα επέφερε σε πολλά κράτη του ευρώ, ο πρώτος καταλυτικός όρος, το κοινό νόμισμα, που θα ισοπέδωνε το τιμάριθμο σε όλα τα κράτη στο ύψος του γερμανικού τιμαρίθμου. Και είχε σωστά προβλέψει, επίσης, το άλλο επακόλουθο της καταναλωτικής ισοπέδωσης, δηλαδή της ανάγκης διαφόρων κρατών να καταφύγουν στην υπερχρέωση, για να επιβιώσουν σε μία Ευρώπη ενωμένη, αλλά ακριβή! Έχουμε, παραδείγματος χάριν, την ομολογία ενός από του ηγέτες του Ευρώ, αν θυμάμαι καλά, του Γιούνκερ, ο οποίος, στα μισά του 2010, και αφού είχε πλήρως ξεσπάσει η κρίση της ελληνικής οικονομίας, παραδέχθηκε ότι η Ευρωπαϊκή ηγεσία ήξερε πριν πολλά χρόνια, ότι η Ελλάδα συνέχιζε να υπερχρεωνότανε σταθερά, πέραν των δυνατοτήτων της οικονομίας της, αλλά ότι η ευρωπαϊκή ηγεσία δεν επέτρεπε την συζήτηση του προβλήματος διότι τα οικονομικά κέρδη (για τον πυρήνα –βλέπε Γερμανία) ήταν σημαντικά. Η δραματική κρίση της Ευρωζώνης βρήκε την πλειοψηφία των κρατών-μελών να είναι υπερχρεωμένα, και η Γερμανία να μπορεί να κρύβεται πίσω από τον δεύτερο καταλυτικό όρο, την απαγόρευση οιασδήποτε χρηματοπιστωτικής συνυπευθυνότητας. Η Μεταφορά Χρήματος στην Ευρωζώνη είναι φυσικά ένα ιστορικό γεγονός, αλλά όχι όπως το συζητά η Γερμανία. Η σοβαρή μεταφορά τεραστίων χρηματικών ποσών πραγματοποιήθηκε μέσω του εμπορίου εντός της Ευρωζώνης, και τα χρήματα ήταν καταναλωτικά, και μεταφέρθηκαν από τις οικονομίες του νότου στις οικονομίες του βορρά, κατά πλείστον στην Γερμανία. Εάν κοιτάξει κανείς τα ισοζύγια πληρωμών των διαφόρων ιδρυτικών μελών του Ευρώ, συνολικά, για όλη την περίοδο του Ευρώ, 1999-2010, και συγκρίνει την εποχή του ευρώ με την προηγούμενη περίοδο, 1987-1998, για κάθε κράτος, θα μπορέσει να δει ποιο κράτος πήγε καλά μέσα στην Ευρωζώνη και ποιο όχι. Η Γερμανία, η μεγάλη κερδισμένη, δείχνει συνολικό πλεόνασμα μόνο 50 δις για όλη την περίοδο 1987-1998, πριν από το ευρώ, και ένα εικοσαπλάσιο πλεόνασμα, 1,120 δις, με την περίοδο του ευρώ, 1999-2010. Τέσσερα άλλα κράτη δείχνουν κέρδος από το ευρώ. Η Ολλανδία διπλασίασε το πλεόνασμά της από 141 δις στα 380 δις. Η Φιλανδία πήγε από ένα έλλειμμα 12 δις σε πλεόνασμα 99 δις. Η Αυστρία, επίσης, είχε έλλειμμα 21 δις πριν το ευρώ και πλεόνασμα 55 δις με το ευρώ. Και το Λουξεμβούργο αύξησε το πλεόνασμά του με το ευρώ στο εξαπλάσιο από 5 σε 33 δις. (Οι αριθμοί είναι σε δολάρια και προέρχονται από την αμερικανική ιστοσελίδα www.tradingeconomics.com). Όλα τα άλλα ιδρυτικά μέλη, και η Ελλάδα, πήγαν χειρότερα μέσα στην Ευρωζώνη, μερικά μάλιστα, πολύ χειρότερα. Η Γαλλία είχε συνολικό πλεόνασμα 60 δις στα 11 χρόνια πριν το ευρώ, και απέκτησε συνολικό έλλειμμα 15 δις μετά από 11 χρόνια ευρώ. Η Ιταλία είχε πλεόνασμα 20 δις πριν το ευρώ, και ένα τεράστιο έλλειμμα 330 δις με το ευρώ. Η Ισπανία δείχνει έλλειμμα 92 δις πριν το ευρώ, και ένα πολλαπλασιασμό του συνολικού ελλείμματος της στα 720 δις μετά από 11 χρόνια ευρώ. Της Πορτογαλίας το έλλειμμα ήταν 14 δις πριν το ευρώ και πολλαπλασιάστηκε στα 190 δις με το ευρώ. Η Ιρλανδία δείχνει πλεόνασμα 10 δις πριν το ευρώ και ένα πενταπλάσιο έλλειμμα 52 δις με το ευρώ. Στο Βέλγιο το σοβαρό πλεόνασμα των 120 δις που είχε πριν από το ευρώ, χειροτερεύει στα 93 δις με το ευρώ, και της Ελλάδας το έλλειμμα των 27 δις στα έντεκα χρόνια πριν το ευρώ, μετετράπη σε ένα έλλειμμα 370 δις στα δέκα χρόνια με το ευρώ. Κατά διαβολική σύμπτωση, όταν αθροίσει κανείς την συνολική αύξηση του κέρδους που είχαν οι οικονομίες την περίοδο του ευρώ, και την συνολική χειροτέρευση των ισολογισμών των κρατών των οποίων οι οικονομίες πήγανε χειρότερα μέσα στην Ευρωζώνη, τα συνολικά ποσά των δύο ομίλων είναι πολύ κοντά, παρόλο που η μεταφορά χρήματος δεν ήταν κατευθείαν. Ο όμιλος της Γερμανίας, Ολλανδίας, Αυστρίας, Φινλανδίας και Λουξεμβούργου δείχνει ένα συνολικό κέρδος των ισολογισμών των στο ύψος των 1,624 δις στην περίοδο του ευρώ. Από την άλλη μεριά, ο όμιλος των ¨χαμένων¨, Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας, Ιρλανδίας, Βελγίου και Ελλάδας, δείχνει ένα συνολικό χειροτέρεμα στα οικονομικά τους κατά 1,661 δις, στην περίοδο του ευρώ, εν σχέση με την προηγούμενη ενδεκαετή περίοδο πριν το ευρώ. Βλέπουμε λοιπόν, ότι η μεγάλη μεταφορά χρήματος δεν ήταν χρηματοπιστωτική αλλά καταναλωτική, και ότι η Γερμανία, δεν ήταν η μεγάλη επιβαρυμένη της κατάστασης, αλλά η μέγιστα κερδισμένη. Ειδικά εξετάζοντας το μεγάλο κέρδος της Γερμανίας από το ευρώ, βλέπουμε ότι το συνολικό πλεόνασμα πληρωμών που είχε η χώρα κατά την διάρκεια της εικοσαετίας πριν το ευρώ, 1980-1998, ήταν μόλις 96 δις ευρώ, κάτω από το 10% του συνολικού πλεονάσματος που αποκόμισε από την ενδεκαετή εφαρμογή του κοινού νομίσματος. Η συνήθης αναφορά στα μεγάλα κέρδη που είχε η Γερμανία από το ευρώ, εστιάζεται στο να αποδίδει όλο το λάθος στα υπερχρεωμένα κράτη της περιφέρειας, διότι κατέφυγαν «ασυλλόγιστα» στα φτηνά δάνεια που η διεθνής αγορά προσέφερε σε όλα τα κράτη της Ευρωζώνης, και στην αδικία του να επιβαρύνεται η να μοιράζεται ο γερμανός φορολογούμενος τα χρηματοπιστωτικά βάρη των φορολογουμένων των κρατών της περιφέρειας. Αυτή η συζήτηση παραμελεί η αποφεύγει να εξετάσει και να υπολογίσει τα εξής κρίσιμα θέματα στην κρίση της Ευρωζώνης. 1). Στον καπιταλιστικό σύστημα η παραγωγή στηρίζεται στην κατανάλωση και εξαρτάται από αυτήν, τόσο όσο και η κατανάλωση εξαρτάται από την παραγωγή. Παρόλη αυτή την άμεσα αμοιβαία αλληλεξάρτηση μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης, παρατηρούμε ότι στα ζητήματα καπιταλιστικής ηθικής, ο παραγωγός χαίρει υψηλής κοινωνικής εκτίμησης, ενώ ο καταναλωτής, επιβαρύνεται με σχετική ηθική καχυποψία, παρόλο που όλοι οι άνθρωποι αναγκαστικά είναι καταναλωτές, και μόνο ένα μικρό μέρος της ανθρωπότητας είναι παραγωγοί. Δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο, όλοι εμείς που καταναλώνουμε, η παμψηφία της υφηλίου, είμαστε όλοι ένοχοι μόνο και μόνο γιατί καταναλώνουμε για την επιβίωσή μας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Γερμανία χαίρει μεγάλης υπόληψης λόγω της παραγωγικότητας της, ενώ οι χώρες της περιφέρειας επικρίνονται και καταδικάζονται διότι καταναλώνουν τα αγαθά που παράγει η Γερμανία, και τα οποία αγαθά, η Γερμανία δεν θα μπορούσε να παράγει σε τέτοιες ποσότητες, και να αποκομίζει τόσα τεράστια κέρδη, εάν δεν υπήρχαν οι χαζοί κάτοικοι του νότου να τα καταναλώνουν. Όπως έχω αναφερθεί σε άλλο άρθρο το περασμένο χρόνο, αυτή η άνιση μεταχείριση κατανάλωσης και παραγωγής από την ηθική, είναι βαθιά επηρεασμένη από την Λουθηριανή φιλοσοφία του «γερμανογενούς» Προτεσταντισμού, που εκθειάζει την παραγωγικότητα και καυτηριάζει την κατανάλωση, ειδικά την απολαυστική κατανάλωση που μπορεί να χαρεί κανείς, όταν οδηγεί, παραδείγματος χάριν, μία BMW η μία Μερσεντές! 2). Ένα άλλο επιχείρημα που προσφέρεται συνεχώς είναι ότι τα κράτη της περιφέρειας φταίνε γιατί χάσανε τον αγώνα της εξαγωγικής ανταγωνιστικότητας με την Γερμανία, και δεν φρόντισαν να αλλάξουν τις οικονομίες τους εγκαίρως. Αυτό το επιχείρημα παίρνει πολλή δύναμη από το γεγονός ότι η Ελλάδα, κυρίως, αλλά και άλλες χώρες του Νότου, έχουν πράγματι πολλούς θεσμούς και πρακτικές που δυσκολεύουν και εμποδίζουν την εμπορική ανταγωνιστικότητα. Ειδικά, η άθλια κατάσταση του ελληνικού κράτους, το οποίο πρωτοστάτησε στην ευρωπαϊκή κρίση, και κατά κάποιον τρόπο μονοπώλησε τα διεθνή ΜΜΕ, με τα πολιτικά και κοινωνικά μας παράξενα, κατά παρόμοιο τρόπο που η Πάρις Χίλτον και άλλοι παράξενοι αστέρες της διεθνούς δημοσιότητας μονοπωλούν τα ΜΜΕ, έδωσε άδεια και χώρο στην Γερμανία να φανεί με τον καλύτερο εαυτό της. Η αντιπαράθεση του γερμανικού παραγωγικού κολοσσού με την χώρα των καταναλωτικών και υπερχρεωμένων κηφήνων είχε μία κάποια λογική και δημοσιογραφική πληρότητα, που δεν άφηνε χώρο για μία βαθύτερη εξέταση της ιστορίας του ευρώ, μίας ιστορίας που θα μπορούσε να εξηγηθεί, ίσως υπερβάλλοντας προς την αντίθετη μεριά, σαν ένα ανήθικα στημένο ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ της Ρεάλ Μαδρίτης, από την μια μεριά, και μίας ομάδας δεύτερης κατηγορίας από τις ΗΠΑ, π.χ. Ο αγώνας ήταν στημένος, από την αρχή, διότι οι χώρες που έχασαν στην δεκαετία του ευρώ, δεν είχαν την πολυτέλεια χρόνου μίας η δύο δεκαετιών που θα χρειαζόντουσαν να αναπροσαρμοστούν στην τεράστια ανταγωνιστικότητα των κρατών του βορρά, ακόμα και εάν θέλανε. Και αυτό, πιστεύω, το καταλάβαινε η Γερμανική πολιτική και οικονομική ηγεσία, για αυτό και επέμειναν τόσο πολύ, και επέβαλαν τους κανονισμούς εναντίον κάθε χρηματοπιστωτικής συνυπευθυνότητας. 3). Παρομοίως με τον αλληλένδετο συνδυασμό παραγωγού και καταναλωτή στο καπιταλιστικό σύμπαν, δεσπόζει και ο άλλος αλληλένδετος συνδυασμός μεταξύ πιστωτή και χρεώστη. Ο πιστωτής δεν μπορεί καν να υπάρξει, πόσο μάλλον να λειτουργήσει και να υλοποιήσει μία κερδοφόρα συναλλαγή, χωρίς τον χρεώστη. Και από την άλλη μεριά, και ο χρεώστης δεν μπορεί να επιβιώσει η να λειτουργήσει χωρίς τον πιστωτή. Όπως έχω, επίσης, επισημάνει σε άρθρο μου πέρσι, ο πιστωτής χαίρει μίας κυρίαρχης θέσης στην καπιταλιστική ειδωλολατρία, την σημερινή εποχή, ενώ ο χρεώστης βρίσκεται πολύ χαμηλά στην καπιταλιστική ιεραρχία, ακόμα και εάν ο χρεώστης είναι ένα κράτος. Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε είναι πλέον του γραφικού, όταν οι αξιότιμοι οίκοι χρηματοπιστωτικής αξιολόγησης, χαρακτηρίζουν την χρηματοπιστωτική αξιοπιστία μίας χώρας, σαν την Ουγγαρία, στο επίπεδο των «σκουπιδιών»! Ποιος θα το περίμενε ποτέ από το ήμισυ της πρώην Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, ότι θα χαρακτηριζότανε η χώρα σκουπίδια, ούτε εκατό χρόνια από την διάλυσή της. Αλλά αυτός είναι ο καπιταλιστικός κόσμος μέσα στον οποίον ζούμε. Ξεχνάμε, φυσικά, ότι στην αρχή της Χριστιανικής Ευρώπης, στον Μεσαίωνα, η χρηματοπιστωτική συναλλαγή θεωρείτο εργαλείο του Σατανά, και η τοκογλυφία, δηλαδή ο δανεισμός χρήματος με οποιοδήποτε επιτόκιο ήταν μεγάλη αμαρτία, και για αυτό μόνο οι Εβραίοι της Ευρώπης επιχειρούσαν τέτοιες συναλλαγές. Τώρα, ακόμα και το Βατικανό, λειτουργεί μεγάλους τραπεζικούς ομίλους, διεθνώς! 4) Η Ευρωπαϊκή ιδέα και ολοκλήρωση στηρίχτηκε στις παράλληλες αξίες της ανταγωνιστικότητας και της αλληλεγγύης, μέσα σε εάν πλαίσιο ενότητας. Ο πρώτος γύρος των τελευταίων έντεκα ετών έκανε πασιφανές ότι η ανταγωνιστικότητα ήταν πολύ άνιση, για διάφορους λόγους, και ότι μερικές χώρες, και ιδιαίτερα η Γερμανία, βγήκαν τρομερά κερδισμένες, και οι πιο πολλές χώρες βγήκαν χαμένες, μερικές πολύ χαμένες. Που βρίσκεται και πως υλοποιείται αυτήν την στιγμή, η αξία της αλληλεγγύης, όταν η Ευρωζώνη είναι εκ των πραγμάτων χωρισμένη σε δύο στρατόπεδα, τους πλούσιους του βορρά, και τους υπερχρεωμένους του νότου? Αυτό το ερώτημα θα προσπαθήσω να το εξετάσω στο επόμενό μου άρθρο με τον τίτλο: Η Μεγάλη Ληστεία της Ευρωζώνης – Μέρος Δεύτερο – Η Κρίση

Θα πάω στο χωριό μου ή μήπως όχι.

του Δημήτρη Καμπουράκη Το ακούω όλο και συχνότερα: «Θα πάω στο χωριό μου. Θα βάλω πατάτες, ντομάτες, μαρούλια, κοτόπουλα, κουνέλια. Θα μαζεύω το λάδι μου. Θα ‘χω το κρασί, το τσίπουρο μου. Εκεί τα πράγματα είναι φτηνά. Κι έπειτα τι να κάνω στην Αθήνα χωρίς δουλειά; Εκεί θα επιβιώσω.» Αμ, δεν θα πας. Κι αν πας, θα φύγεις γρήγορα. Γιατί θα μπεις στο internet στην «καλλιέργεια πατάτας» κι όλα θα μοιάζουν απλά, όμως στην πράξη τίποτα δε θα μπορείς να εφαρμόσεις. Τότε θα πάς στο καφενείο και θα ρωτάς πώς καλλιεργούνται οι πατάτες κι οι θαμώνες θα σε δουλεύουνε. Θα σού εξηγήσουν βέβαια, αλλά θα χασκογελάνε με νόημα. Θα ψάχνεις πατάτες με μπόλικα μάτια για να τις φυτέψεις και δεν θα βρίσκεις. Κι όταν τα καταφέρεις, θα πρέπει να σκάψεις τις αυλακιές στο χωράφι κι είναι μεγάλος ο κόπος της τσάπας σε λασπωμένο έδαφος κι ακόμα μεγαλύτερη η τέχνη της. Γιατί θ’ αγκομαχάς σκυφτός και θα ιδρώνεις κι όταν θα κοιτάς πίσω σου θα βλέπεις ότι τα πόδια σου πατούσαν εκεί που έσκαβες και το τσιμεντοποίησαν πάλι το έδαφος. Κι έτσι τη χαλασμένη αυλακιά πρέπει να την ξαναπάρεις από την αρχή και θα μπαίνουν σβώλοι από βρεγμένο χώμα μέσα στις γαλότσες σου, θα σού λερώνουν τις κάλτσες και θα βλαστημάς. Κι όταν παραχώσεις τους βολβούς στο χωράφι την άνοιξη, θα περιμένεις υπομονετικά (αλλά όχι ξεκούραστα) ως τον Ιούλιο. Θα πηγαίνεις κάθε πρωί στο μποστάνι, θα κοιτάς τις πατατιές που μεγαλώνουν, θα νιώθεις ικανοποίηση αλλά δεν θα είσαι σίγουρος αν προχωράνε καλά ή χάλια. Δεν θα ξέρεις αν χρειάζονται λίπασμα και πόσο, εσύ θα προτιμούσες κοπριά αλλά πού να τη βρεις και πως να τη μεταχειριστείς που είναι ζωική και βρωμάει; Θα ‘χεις πάρει απόφαση να μην ρίξεις φυτοφάρμακα, αλλά στο καφενείο θα σε αποθαρρύνουν λέγοντας πως αν δεν ραντίσεις δεν θα βγάλεις ούτε μια τηγανιά για το γαμώτο. Μέχρι το Μάη τα φυτά σου θα σκεπάζονται από κάτι άγνωστα ζιζάνια που οι άλλοι ονομάζουν αβρωνιές και χοιρομουρίδες και τα τρώνε τσιγαριαστά ή χτυπητά με αυγά. Από τον Ιούνη το χωράφι θα θέλει συνέχεια πότισμα, όχι με το εύκολο λάστιχο αλλά με το τρεχούμενο νερό στ’ αυλάκι. Θα μπαίνεις στις λάσπες ως στον αστράγαλο κι όλο θα γεμίζει το μποστάνι με γλιστρίδες, αγριόβλητα και στίφνους που πρέπει να ξεριζώνεις, καθότι τα λιπάσματα δεν πάνε μόνο στις πατατιές. Κι όταν φτάσει ντάλα καλοκαίρι, (τότε που παλιότερα έπαιρνες το φέρυ και πήγαινες διακοπές στα μπαράκια των Κυκλάδων), εσύ θα πάρεις πάλι την τσάπα και θα δουλεύεις δέκα μέρες για να βγάλεις τις πατάτες. Προσεκτικά γιατί κάθε στραβή κίνηση τού εργαλείου κόβει τους βολβούς μέσα στη γη και θα πηγαίνει στράφι ο κόπος σου. Κι όταν με το καλό τελειώσεις, θα τις ρίξεις σε τελάρα που θα τα κουβαλάς με τον ώμο ως το σπίτι. Θα κουραστείς αφάνταστα, διότι εκατόν πενήντα κιλά πατάτες είναι πολλά τελάρα και το φορτωμένο πήγαινε-έλα μοιάζει ατέλειωτο. Όταν δεις τον σωρό με τη σοδειά στην αυλή θα ευχαριστηθείς που επιτέλους κατάφερες να βγάλεις τις πατάτες της χρονιάς σου, μα έπειτα θα συνειδητοποιήσεις ότι με 0,60 ευρώ που πουλιούνται στον μανάβη, ο σωρός σου κάνει 90 ευρώ. Και θα βλαστημήσεις πάλι, γιατί δούλεψες πέντε μήνες για 90 ευρώ, ενώ κάποτε στην Αθήνα τα ‘βγαζες για πλάκα σε μισή μέρα αραχτός πίσω από ένα γραφείο. Θα έχει προηγηθεί και η αποτυχία στα λίγα όψιμα μαρούλια που έβαλες για δοκιμή στα τέλη τού χειμώνα και στα φάγανε οι γυμνοσάλιαγκες μέχρι να πεις κύμινο, θα έχουν αρχίσει να σού τη δίνουν και οι κότες. Καθότι πήρες καμιά εικοσαριά κοτοπουλάκια απ’ τον έμπορα μόλις έφτασες στο χωριό για να έχεις το δικό σου αληθινό κρέας χωρίς ορμόνες, όμως σιγά-σιγά ανακάλυψες ότι πρόκειται για κάτι βρωμοπούλια που τρώνε σαν αφορισμένα, χέζουνε σαν γελάδια, αλλά μεγαλώνουν με το πάσο τους. Κι επειδή είναι μεγάλος κόπος να σκύβεις και να μαζεύεις ένα τσουβάλι ξινίδια κάθε μέρα, αναγκάζεσαι να τα ταϊζεις με καλαμπόκι που είναι πανάκριβο αν το υπολογίσεις με το βάρος κάθε κότας. Κι αν δεν θέλεις να βρωμίσει η περιοχή πρέπει κάθε βδομάδα να φτυαρίζεις τις κουτσουλιές τους και μπήκε μια φορά αλεπού και σού ‘πνιξε πέντε, γεγονός που σ’ ανάγκασε να ξαναφτιάξεις το κοτέτσι απ’ την αρχή χωρίς τσαπατσουλιές. Και για να μην ξαναπλησιάσει το αρπακτικό πήρες σκύλο, τον οποίον έδεσες στον κορμό τού δέντρου εκεί δίπλα να γαυγίζει κι ας ήσουν (ως Αθηναίος) κάθετα αντίθετος σε τέτοιες βάναυσες πρακτικές. Και τώρα ψάχνεις καμιά γειτόνισσα να σου τα σφάξει, να στα ξεπουπουλιάσει και να τα καθαρίσει απ’ τα άντερα, διότι εσύ αδύνατο να το κάνεις. Και κάθε βράδυ θα πηγαίνεις στο μοναδικό καφενείο τού χωριού, μόνο που θ’ ανακαλύψεις ότι οι περισσότεροι απ’ τους θαμώνες δεν είναι κάποιοι φιλοσοφημένοι γέροντες με λευκά μαλλιά και σοφές κουβέντες, αλλά κάτι στενοκέφαλοι μπεκρούλιακες με κιτρινισμένα δάκτυλα που λένε όλο τις ίδιες ιστορίες και τσακώνονται συνέχεια μ’ αυτούς που έχουν χωράφι σύνορο. Και πάλι θα βλαστημήσεις από μέσα σου. Διότι απ’ έξω θα έχει μπόλικο πολυδιαφημισμένο οξυγόνο της εξοχής, αλλά μέσα στο καφενείο θα ‘χει πολλή τσιγαρίλα και κάπνα απ’ τα μπουριά της σόμπας κι έναν αέρα εγκατάλειψης που φτάνει βαθιά μέσα στο πνευμόνι σου. Και εκεί θ’ ανακαλύψεις πάλι ότι στις φρικτές μέρες μας, που σιγά-σιγά μετατρεπόμαστε σε άνεργους μετανάστες, το «Δόξα-σοι-ο-Θεός-είμαστε-καλά» είναι το ίδιο δύσκολο και στη παγερή Αθήνα και στο μίζερο χωριό σου. Κι ακόμα χειρότερα, ότι ενώ οι άλλοι γύρω σου (εν τη αφελεία τους) ακόμα θα ελπίζουν στην εμφάνιση κάποιου προφήτη, εσύ δεν θα μπορείς. Ότι τους δικούς σου προφήτες τους σκότωσες τότε που περιδιάβαινες στη Βουκουρεστίου με έπαρση και μπαινόβγαινες στα μαγαζιά με τις λαμπερές βιτρίνες...